Onze frontvrouw en oprichtster van Zero Waste Nederland is de nieuwe columniste van Genoeg. In de wintereditie van het magazine wordt Elisah voorgesteld en lees je een groot interview met haar.
Lees meer
Beestjes buiten
De tijd is aangebroken dat we ’s nachts wat verkoeling zoeken en het liefst met het raam open slapen. Maar hoe hou je nou vliegen en muggen buiten? Met een kamer vol beestjes slaap je ook niet lekker. Wij helpen je met afvalvrije én diervriendelijke manieren om de beestjes buiten te houden, zodat jij lekker kunt slapen. Met deze 12 tips is dat zo gepiept.
Even naar de basis: Waar kijken we naar? Bij de adviezen die we geven, gaan we altijd uit van een aantal principes: We willen (rest)afval voorkomen, en we willen mensen behoeden voor het kopen van spullen die snel stuk gaan, óf die eigenlijk grotendeels overbodig zijn. Ook kijken we naar gezondheidseffecten, microplastics en diervriendelijkheid. Als we al adviseren om iets van spullen te kopen, moet het een lange levensduur hebben, repareerbaar zijn en eerlijk gemaakt zijn. En tenslotte, vinden we het belangrijk zo veel mogelijk uit te gaan van de principes van preventie: Problemen die je kunt voorkómen hoef je ook niet op te lossen.
We nemen je mee. Hierbij onze tips!
- Geboortebeperking.
Wat je met vliegen en muggen het allerliefste wil, is dat je ze niet tegen hóeft te houden, omdat ze er simpelweg niet zijn. Je wilt in ieder geval niet bijdragen aan het ontstaan van een lokale vliegen- of muggenplaag. Kijk daarom wat je kunt doen om het voortplanten van vliegen en muggen tegen te gaan. Voor vliegen kun je denken aan het goed afsluiten van je GFT bak. Wil je thuis composteren? Plaats je compostbak dan zo ver mogelijk van je huis af. Voor muggen moet je opletten dat je geen stilstaand water in de buurt van je huis hebt. Denk aan een emmer of andere spulletjes die rond je huis staan, waar een klein laagje water in kan staan. Even lekker opruimen, of spulletjes ondersteboven zetten, kan al zorgen voor minder muggen. - Niet aantrekken.
Muggen en vliegen komen met een reden naar je toe. Meestal denken ze dat er iets te halen valt. Of worden ze om een andere reden gelokt. Voor vliegen zijn dat doorgaans geuren. Zorg dat je bijvoorbeeld je vieze vaat snel opruimt en geen etensresten op het aanrecht hebt liggen. Ook als je thuis een bakje hebt voor organisch afval, zorg dat het goed is afgedekt. Ventileer goed, vooral als je gekookt hebt. En zorg voor algemene hygiëne en orde, heel suf we weten het. Een schoon en opgeruimd huis trekt minder beestjes aan.
Tegen muggen en motten is het ook belangrijk om in de avond op te letten met ramen en deuren open. Ze komen af op lichaamsgeur (muggen) en licht (motten). Voor je het weet zit je huis vol. In de avond nog even ramen en deuren dicht dus, met name als je geen horren hebt. - Horren.
Dit is natuurlijk wel een logische: horren voor ramen en deuren kunnen beestjes tegenhouden. Helemaal waar! Buitenhouden is zeker een goed idee. Hierbij hebben we wel twee kanttekeningen. Nummer 1: horren zijn erg kwetsbaar. Vooral als je rol-, vouw-, of plissésystemen hebt. Dat kan vrij gemakkelijk stuk gaan, en dat is natuurlijk niet erg duurzaam. Kies daarom, áls je hiervoor kiest, het liefst voor vaste horren, die je weinig hoeft te verplaatsen/aan te raken, én kies voor kwaliteit!
Nummer 2: horren zijn doorgaans gemaakt van synthetische stoffen. Denk aan nylon of polyester met een vinylcoating. Deze laten dus ook microplastics los in je leefomgeving. Het is goed hier over na te denken, en evt. te kiezen voor andere materialen (die doorgaans ook een langere levensduur hebben). - Gordijnen.
Vliegengordijnen heb je in alle soorten en maten. De prijzen lopen erg uiteen. In de keuze die je hierin maakt kun je verschillende elementen laten meewegen: welk materiaal, hoe effectief, welke stijl/look, hoe duurzaam (levensduur) en hoe duur is het? We kunnen niet in je portemonnee kijken en over stijl of smaak valt niet te twisten. Maar over de andere dingen kunnen we wel wat zeggen. Het belangrijkste: Je koopt een gordijn met een doel. Het belangrijkste is dus dat het effectief is, anders had je het beter niet kunnen kopen, hoe duurzaam, mooi of goedkoop het dan ook is. Kies iets dat werkt, gebaseerd op jouw situatie.
Let vervolgens op waar het van gemaakt is. Het liefst kies je materalen die lang meegaan, maar ook hierbij adviseren we: let op microplastics en chemische stoffen zoals PVC en vinyl. Een gordijn loop je vaak meerdere keren per dag doorheen. Elk moment kom je dus in contact met deze stoffen. Alternatieven van natuurlijke stoffen zijn er gelukkig ook, zoals macramé vliegengordijnen van puur katoen. Heel mooi, maar wellicht niet 100% effectief. Maar denk ook aan een gewoon dun gordijn van katoen, linnen of bamboe, verzwaard aan de onderkant. Dat kan al heel effectief zijn.
Kies je voor een mooiere, natuurlijke, maar niet 100% effectieve oplossing? Dan kun je evt combineren met een andere tip. - Ultrasone muggenverjager
Er zijn kleine apparaatjes op de markt die een hoog geluid produceren, waardoor met name muggen weg zouden blijven. Het gaat dan om 25m2 rondom het kastje. We lezen echter veel twijfels over de effectiviteit ervan. Bovendien is het hinderlijk voor huisdieren, zoals katten en honden. Alles bij elkaar is dit voor ons geen aanrader. Mocht je hier wel positieve ervaringen mee hebben, dan horen we dat graag! - Lokdozen, –flessen en plakstrips
In de zomer zie je ze vaak rondom de terrassen hangen: lokdozen en –flessen om insecten te lokken (meestal wespen), waarna ze doorgaans verdrinken in de container waar ze niet uit kunnen. Buiten het feit dat het erg dieronvriendelijk is, werkt dit niet tegen muggen, en matig tegen vliegen. Daarom raden deze niet aan, zeker niet als het gaat om nachtrust.
Voor met name vliegen kunnen plakstrips wel effectief zijn. Echter, dat vinden we niet erg diervriendelijk. Is een vlieg eenmaal blijven plakken, dan sterft hij niet meteen. Een stukje dierenleed eigenlijk. Deze strips moeten overigens ook bij het restafval, en zijn dus niet Zero Waste. Al met al voor ons een no-go. - Oma weet raad
Er zijn een aantal leuke ouderwetse tips om met name muggen op afstand te houden. Zo houden muggen niet van citroen en citroenachtige geuren (zoals citroenmelisse, citroengras), lavendel, munt en bergamot. Ook van kruidnagel houden ze niet. Verspreid deze geuren in je huis, bijvoorbeeld door wat druppels etherische olie op je kussen, of een plant op de vensterbank, en ze blijven op afstand. - Tocht
We lezen tegenstrijdige berichten over muggen en tocht. Sommigen zweren bij een frisse bries om muggen tegen te houden. Anderen zeggen juist dat het totaal niet uitmaakt. Het lijkt ons in ieder geval niet de meest efficiënte manier, en vrij kwetsbaar. Maar voel je vrij de proef op de som te nemen: twee ramen tegen elkaar open, en lekker door laten waaien. Een ventilator kan ook, maar dat is natuurlijk qua energieverbruik sowieso niet de duurzaamste oplossing. - Anti-mug stekkers
Er zijn veel anti-mug stekkers op de markt. Deze apparaatjes die je in het stopcontact steekt vul je met een vloeistof die schadelijk is voor de beestjes. De stof die hierin zit is doorgaans prallethrin. Het grootste nadeel is dat die stof niet alleen schadelijk is voor muggen, maar ook voor mensen. Vooral voor kinderen kunnen gifstoffen op langere termijn schadelijke gevolgen hebben. Deze producten zijn niet Zero Waste, en vooral erg ongezond. Een duidelijke NO-GO dus! - Deet
Een onderwerp om in het verlengde van de voorgaande te bespreken is Deet. Dit smeer of spuit je in vaste of vloeibare vorm op je huid, waardoor muggen je niet meer lusten. Het feit alleen al dat je het moet weggooien bij het klein chemisch afval geeft al aan dat het niet héél gezond voor je is. Niet Zero Waste en niet gezond. Ook dit is er eentje om te proberen te vermijden! - Elektrische vliegenmepper
Een (elektrische) vliegenmepper kan een laatste redmiddel zijn, als je gek wordt van de beestjes om je heen die je slaap verstoren. Zoals je snapt zijn we hier principieel niet echt een voorstander van, want preventie (zie alle bovenstaande stappen) komt eerst.
Maar goed, heb je geen andere keus, kies dan bewust. De meeste elektrische vliegenmeppers zijn vrij goedkope plastic rommel, gaan snel stuk en werken op batterijen. Ons advies: kies een iets duurdere (rond de €30) van een steviger materiaal dat lang meegaat, en kies er één die je kunt opladen (met USB). Zo doe je er hopelijk langer mee, en verspil je geen batterijen. - Klamboe
De fijnste tip hebben we voor het laatst bewaard: de klamboe. Niet voor niets is dit wereldwijd een veel gekozen oplossing. Je kunt alles open laten staan, alles heerlijke laten doorwaaien, hebt geen chemische middelen nodig, en je kunt toch heerlijk slapen. Er zijn ronde en vierkante klamboes, waarbij je met de vierkante klamboe meer ruimte boven je hebt, en je minder snel met het net ‘in de knoop’ zit.
Ook hierbij: let op wat je koopt. De meeste klamboes zijn gemaakt van polyester, plastic dus. Deze klamboes laten microplastics los welke je ook inademt.
Gelukkig zijn er ook klamboes van natuurlijke materialen: Katoen en bamboe. Deze zijn dus gemaakt van natuurlijke en afbreekbare materialen. Hierbij is bamboe de duurzaamste keus, vanwege de hoge milieu impact van katoen. Ook ademt bamboe beter. Zowel de katoenen als de bamboe klamboes zijn vrij gemakkelijk te repareren mochten ze stuk gaan. Ook kun je ze (voorzichtig) wassen.
Natuurlijk zijn we ons ook bewust van het nog niet zo duurzame maakproces van bamboegaren (viscose). Hierin zien we wel ontwikkelingen en verbeteringen. Ook als we kijken naar herbruikbaarheid/repareerbaarheid, microplastics, gezondheid, preventie, dierenleed en comfort zien we dit als een hele goede oplossing.
Heb je andere tips of aanvullingen? Of ben je het op sommige punten helemaal niet met ons eens? Laat het ons weten! Je mening is welkom en daar kunnen we alleen maar van leren.